“Εάν θέλετε να μάθετε γιατί η ελίτ του έθνους μας δεν έχει ηθική, γιατί οι δικηγόροι, οι γιατροί, οι πολιτικοί, οι δημοσιογράφοι και οι μεγιστάνες των επιχειρήσεων εξισώνουν την συγκέντρωση στοιχείων με την γνώση, την ειλικρίνεια με την αλήθεια, την κληρονομημένη δύναμη με τη δικαιοσύνη, τους τίτλους και τα κουστούμια με την αξιοπρέπεια και το κεφάλαιο με το ταλέντο, γιατί δηλαδή δεν γνωρίζουν το παραμικρό για την Ελληνική σοφία, πρέπει να κοιτάξετε τους μέντορες που τους εκπαίδευσαν και τους έδωσαν τα πτυχία τους.”
Victor Davis Hanson-John Heath
Ποιος σκότωσε τον Όμηρο
Η ετυμηγορία της Άρτεμιδος για τον Θησέα από την τραγωδία του Ευριπίδη: Ιππόλυτος
ΑΡΤΕΜΗ
Τ᾽ αρχοντόπουλο, εσένα, του Αιγέα
τον υγιό, σε προστάζω ν᾽ ακούσεις!
Της Λητώς θυγατέρα, η Αρτέμιδα,
σου μιλάω! Πώς Θησέα, καταδύστυχε,
μ᾽ αυτά που ᾽κανες χαίρεσαι; Πώς
έτσι ανόσια το τέκνο σου σκότωσες;
Τις ψευτιές της γυναίκας σου πίστεψες
για ένα κρίμ᾽ αφανέρωτο; Τώρα
αμαρτία φοβερή σε βαραίνει!1290Πώς δε χώνεσαι μέσα στα τάρταρα
την ντροπή σου να κρύψεις και πώς
δεν αλλάζεις μορφή και πετούμενο
στ᾽ αψηλά τ᾽ ουρανού να ξεφύγεις
απ᾽ τ᾽ αβάσταγο μόλεμα. Αλιά σου,
με τους δίκιους ανθρώπους να ζήσεις
δεν μπορείς από τώρα κι ομπρός!
Άκου, Θησέα, ποιά των παθών σου η αλήθεια.
Θα σε πονέσω, δίχως να σε σώσω.
Έτρεξα εδώ, του γιου σου ν᾽ αποδείξω
την αγνότητα (κι έτσι ο θάνατός του
να μην τον ατιμάσει) και την τρέλα1300της Φαίδρας ή, ας το πούμε, το φιλότιμο.
Ξαφνικά τηνε κέντρισε η θεά
που την παραμισούμε όσοι αγαπάμε
την παρθενιά, κι αγάπησε το γιο σου.
Προσπαθούσεν η δόλια να νικήσει
το πάθος με τη φρόνηση, μα η νένα
χωρίς να τη ρωτήσει, πήε στο γιο σου
μεσίτρα της αγάπης, αφού πρώτα
τον όρκισε να το ᾽χει μυστικό.
Κι αυτός, τίμια ψυχή, δεν τονε πάτησε
τον όρκο του κι όταν εσύ τον έβριζες,
γιατί ᾽τανε πιστός και θεοφοβούμενος.1310Κι αυτή απ᾽ το φόβο μην ξεσκεπαστεί
γράφοντάς σου το ψεύτικό της γράμμα
σ᾽ απάτησε και χάλασες το γιο σου
πιασμένος στην παγίδα της. ΘΗΣ. Αλίμονο!
ΑΡΤ. Σε πληγώνουν τα λόγια μου, Θησέα;
Αλλά βάστα κι ό,τι από δω και πέρα
θ᾽ ακούσεις, πιο πολύ θα σε πληγώσει.
Το ξεχνάς, πως στα χέρια σου κρατούσες
απ᾽ το γονιό σου τρία αληθινά
ταξίματα; Και το ᾽να εσύ, πανάθλιε,
το αμόλυσες ενάντια στο παιδί σου
κι όχι ενάντια σε ξένον; Κι ο πατέρας σου,
ο θαλασσόθεος, βάσταξε το λόγο του
και σου ᾽κανε το θέλημα. Μα ελόγου σου1320και σ᾽ αυτόν και σε μένα εφάνης φταίχτης,
γιατί δεν επερίμενες απόδειξη
και μάντηδων απόκριση· δεν ξέτασες
το ζήτημα, δεν έβανες καιρό
ν᾽ αποφασίσεις, αλλά στο άψε-σβήσε
το γιο σου εκαταράστης και τον σκότωσες.
ΘΗΣ. Αχ! να πεθάνω θέλω, Δέσποινά μου!ΑΡΤ. Αμάρτησες βαριά κι ωστόσο ακόμαμπορείς να βρεις συχώρεσην. Η Κύπρητα ᾽θελεν όλα τούτα που γενήκαν,για να χορτάσει το θυμό της. Νόμοςείναι σ᾽ εμάς τους αθανάτους, ότανένας θελήσει κάτι, οι άλλοι ν᾽ απέχουν1330και να μην αντιπράττουν σ᾽ ό,τι κάνει.Μάθε το, αν δε φοβόμουνα το Δία,τέτοια ντροπή ποτές δε θα την πάθαινα:ν᾽ αφήσω να πεθάνει ο πιο ακριβός μουάντρας απ᾽ όλους. Κι όσο για το κρίμα σου,αλαφρώνεται, πρώτα τι δεν ήξερεςτην αλήθεια· κατόπι κι η γυναίκα σουπεθαίνοντας αμίλητη δε σου ᾽δωκεστοιχεία να κρίνεις κι έτσι την επίστεψες.Αν απάνω σου πιο πολύ ξεσπάσανοι συφορές, κι εμένα με λυπήσαν.Δε χαίρονται οι θεοί, όντας πεθαίνουν1340ανθρώποι ευλαβικοί. Μα τους κακούςτους τιμωρούν και σπίτι και παιδιά.Μετάφραση. Κ. Βάρναλη
Εγχειρίδιον γνώσης και αυτογνωσίας
Ερμηνείες και Οδηγίες
Ακούς Θησέα, πάψε να καταριέσαι τον γιο σου και να τον σπρώχνεις στην αυτοκτονία. Είναι δικό σου το φταίξιμο και αυτό το ηλίθιο εκπαιδευτικό σύστημα που έφτιαξες σε αγαστή συνεργασία με την κομματική και θρησκευτική εξουσία την Ιππολύτη ερωμένη
και σύζυγο την Φαιδρή σοβαροφανή κόρη του Μίνωα της αγαπημένη.
Εγχειρίδιον γνώσης και αυτογνωσίας
Ερμηνείες και Οδηγίες
Η ετυμηγορία της Άρτεμιδος για τον Θησέα από την τραγωδία του Ευριπίδη: Ιππόλυτος
ΑΡΤΕΜΗ
Τ᾽ αρχοντόπουλο, εσένα, του Αιγέα
τον υγιό, σε προστάζω ν᾽ ακούσεις!
Της Λητώς θυγατέρα, η Αρτέμιδα,
σου μιλάω! Πώς Θησέα, καταδύστυχε,
μ᾽ αυτά που ᾽κανες χαίρεσαι; Πώς
έτσι ανόσια το τέκνο σου σκότωσες;
Τις ψευτιές της γυναίκας σου πίστεψες
για ένα κρίμ᾽ αφανέρωτο; Τώρα
αμαρτία φοβερή σε βαραίνει!1290Πώς δε χώνεσαι μέσα στα τάρταρα
την ντροπή σου να κρύψεις και πώς
δεν αλλάζεις μορφή και πετούμενο
στ᾽ αψηλά τ᾽ ουρανού να ξεφύγεις
απ᾽ τ᾽ αβάσταγο μόλεμα. Αλιά σου,
με τους δίκιους ανθρώπους να ζήσεις
δεν μπορείς από τώρα κι ομπρός!
Άκου, Θησέα, ποιά των παθών σου η αλήθεια.
Θα σε πονέσω, δίχως να σε σώσω.
Έτρεξα εδώ, του γιου σου ν᾽ αποδείξω
την αγνότητα (κι έτσι ο θάνατός του
να μην τον ατιμάσει) και την τρέλα1300της Φαίδρας ή, ας το πούμε, το φιλότιμο.
Ξαφνικά τηνε κέντρισε η θεά
που την παραμισούμε όσοι αγαπάμε
την παρθενιά, κι αγάπησε το γιο σου.
Προσπαθούσεν η δόλια να νικήσει
το πάθος με τη φρόνηση, μα η νένα
χωρίς να τη ρωτήσει, πήε στο γιο σου
μεσίτρα της αγάπης, αφού πρώτα
τον όρκισε να το ᾽χει μυστικό.
Κι αυτός, τίμια ψυχή, δεν τονε πάτησε
τον όρκο του κι όταν εσύ τον έβριζες,
γιατί ᾽τανε πιστός και θεοφοβούμενος.1310Κι αυτή απ᾽ το φόβο μην ξεσκεπαστεί
γράφοντάς σου το ψεύτικό της γράμμα
σ᾽ απάτησε και χάλασες το γιο σου
πιασμένος στην παγίδα της. ΘΗΣ. Αλίμονο!
ΑΡΤ. Σε πληγώνουν τα λόγια μου, Θησέα;
Αλλά βάστα κι ό,τι από δω και πέρα
θ᾽ ακούσεις, πιο πολύ θα σε πληγώσει.
Το ξεχνάς, πως στα χέρια σου κρατούσες
απ᾽ το γονιό σου τρία αληθινά
ταξίματα; Και το ᾽να εσύ, πανάθλιε,
το αμόλυσες ενάντια στο παιδί σου
κι όχι ενάντια σε ξένον; Κι ο πατέρας σου,
ο θαλασσόθεος, βάσταξε το λόγο του
και σου ᾽κανε το θέλημα. Μα ελόγου σου1320και σ᾽ αυτόν και σε μένα εφάνης φταίχτης,
γιατί δεν επερίμενες απόδειξη
και μάντηδων απόκριση· δεν ξέτασες
το ζήτημα, δεν έβανες καιρό
ν᾽ αποφασίσεις, αλλά στο άψε-σβήσε
το γιο σου εκαταράστης και τον σκότωσες.
ΘΗΣ. Αχ! να πεθάνω θέλω, Δέσποινά μου!ΑΡΤ. Αμάρτησες βαριά κι ωστόσο ακόμαμπορείς να βρεις συχώρεσην. Η Κύπρητα ᾽θελεν όλα τούτα που γενήκαν,για να χορτάσει το θυμό της. Νόμοςείναι σ᾽ εμάς τους αθανάτους, ότανένας θελήσει κάτι, οι άλλοι ν᾽ απέχουν1330και να μην αντιπράττουν σ᾽ ό,τι κάνει.Μάθε το, αν δε φοβόμουνα το Δία,τέτοια ντροπή ποτές δε θα την πάθαινα:ν᾽ αφήσω να πεθάνει ο πιο ακριβός μουάντρας απ᾽ όλους. Κι όσο για το κρίμα σου,αλαφρώνεται, πρώτα τι δεν ήξερεςτην αλήθεια· κατόπι κι η γυναίκα σουπεθαίνοντας αμίλητη δε σου ᾽δωκεστοιχεία να κρίνεις κι έτσι την επίστεψες.Αν απάνω σου πιο πολύ ξεσπάσανοι συφορές, κι εμένα με λυπήσαν.Δε χαίρονται οι θεοί, όντας πεθαίνουν1340ανθρώποι ευλαβικοί. Μα τους κακούςτους τιμωρούν και σπίτι και παιδιά.Μετάφραση. Κ. Βάρναλη
Εγχειρίδιον γνώσης και αυτογνωσίας
Ερμηνείες και Οδηγίες
Ακούς Θησέα, πάψε να καταριέσαι τον γιο σου και να τον σπρώχνεις στην αυτοκτονία. Είναι δικό σου το φταίξιμο και αυτό το ηλίθιο εκπαιδευτικό σύστημα που έφτιαξες σε αγαστή συνεργασία με την κομματική και θρησκευτική εξουσία την Ιππολύτη ερωμένη
και σύζυγο την Φαιδρή σοβαροφανή κόρη του Μίνωα της αγαπημένη.
Εγχειρίδιον γνώσης και αυτογνωσίας
Ερμηνείες και Οδηγίες
